<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Duygu Özdemir,&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/1kitap1mekan" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1Kitap1Mekan</a>&nbsp;adlı bülteninde gerek klasik gerek modern edebiyattan kitap önerilerini ve birçok yeni mekân tavsiyesini paylaşıyor.</h3><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Perec'in izinden<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">Onların dünyasında, elde edebileceğinden daha fazlasını istemek neredeyse kuraldı.</blockquote>Şeyler’i çağdaş tarih olarak adlandıran Perec, toplumun her alanından eleştirisini ortaya koyuyor aslında. Kalabalıklar düzeyinde işleyen mekanizmalar hem ekonomik hem kültürel düzeyde bir tüketim toplumu, insanın arzuları karşısındaki psikolojik dalgalanmaları ve sonu gelmek bilmeyen bir mutluluk arayışı… Belki de kendimize ya da hayatımızdaki nesnelere dışarıdan bakabiliyoruz bu sayfaların içindeyken.Raymond Queneau’nın kurucusu olduğu, Calvino gibi tanıdığımız isimlerin de yer aldığı Potansiyel Edebiyat İşliği üyesi olan Perec, yeni olanakları zorlamak, edebiyatı matematik kuramlarından ilhamla birleştirmek ve dilin sınırlarını genişletebilmek için yazıyor. İçinde hiç “e” harfi kullanılmadan yazılan ve çevrilen Kayboluş romanı oulipyen teknikle yazılan en bilindik eserlerin başında geliyor. Daha çok biçim üzerine çalışan yazarlar, edebiyatı yeni teniklerle de birleştiriyorlar. Anagram, lipogram dediğimiz şiir teknikleri ön olana çıkıyor. Queneau çevirisi deneyip sonrasında o düşünceyle Yazmak Eylemi’ni kaleme alan Ferit Edgü, Türk edebiyatında oulipyen örnek veren nadir yazarlarmızdan.Kahramanları yaptıkları eylemlerle değil, tüketim üzerinden anlatan Perec, bireyin 60’lar toplumundaki nesneye ve tüketime olan bakış açısının zamansızlığını da vurguluyor. Bu kitabı bugün okuduğumuzda yine aynı düşünceleri paylaşabiliyoruz. Nesneler üzerinden sahip olduğumuz mutluluğun ne kadarı gerçek, sahip olduğumuz mutluluk aslında nesneler mi diye sorgulamaların içinde bırakıyor bizi. Mahrem bir konfor alanı olarak karşımıza çıkan ev kavramı burada bir toplumsal statü ve ulaşılmazlık simgesi olarak karşımıza çıkıyor. Sahip olmak zorunda hissettiğimiz veya buna zorlandığımız eşyalar mutluluğumuzu nasıl etkiliyor?<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">&nbsp;İnsanlar, kendilerine çok büyük gelen evlerde içlerine kapanıyorlardı.</blockquote>İçinde yaşadığımız maddi ilişkilerin bizi ve düşüncelerimizi kıskaca almış olması her ne kadar Şeyler’in ana konusunu tüketim kültürü eleştirisi olarak gösterilse de bence burada bireyin bu kültürün içinde savrulup gidecek kadar var olmadığını da gösteriyor Perec. Karakterler nesnelerle bağlantılı oldukları kadar aslında var oluyorlar ve kendilerini tanımlayabiliyorlar. Belki günlük hayat temposunda görmezden gelinen ama aslında yüzümüze yüzümüze çarpan gerçekleri kaleme almış Perec. Yaşam tarzımız ve tüketim alışkanlıklarımızı devam ettirme isteğimiz üzerine bir daha düşünüyorum bu satırları okurken. Eylemler ve arzular arasında sıkışıp kalan bireyin hayal kırıklıklarından bir derleme tadında kalıyor bu hikaye benim için.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">Çünkü her şey onları haksız çıkarıyordu, en başta da yaşamın kendisi.</blockquote>

Editörün Seçkisi

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Onların dünyasında, elde edebileceğinden daha fazlasını istemek neredeyse kuraldı.</blockquote>Şeyler’i çağdaş tarih olarak adlandıran Perec, toplumun her alanından eleştirisini ortaya koyuyor aslında. Kalabalıklar düzeyinde işleyen mekanizmalar hem ekonomik hem kültürel düzeyde bir tüketim toplumu, insanın arzuları karşısındaki psikolojik dalgalanmaları ve sonu gelmek bilmeyen bir mutluluk arayışı… Belki de kendimize ya da hayatımızdaki nesnelere dışarıdan bakabiliyoruz bu sayfaların içindeyken.Raymond Queneau’nın kurucusu olduğu, Calvino gibi tanıdığımız isimlerin de yer aldığı Potansiyel Edebiyat İşliği üyesi olan Perec, yeni olanakları zorlamak, edebiyatı matematik kuramlarından ilhamla birleştirmek ve dilin sınırlarını genişletebilmek için yazıyor. İçinde hiç “e” harfi kullanılmadan yazılan ve çevrilen Kayboluş romanı oulipyen teknikle yazılan en bilindik eserlerin başında geliyor. Daha çok biçim üzerine çalışan yazarlar, edebiyatı yeni teniklerle de birleştiriyorlar. Anagram, lipogram dediğimiz şiir teknikleri ön olana çıkıyor. Queneau çevirisi deneyip sonrasında o düşünceyle Yazmak Eylemi’ni kaleme alan Ferit Edgü, Türk edebiyatında oulipyen örnek veren nadir yazarlarmızdan.Kahramanları yaptıkları eylemlerle değil, tüketim üzerinden anlatan Perec, bireyin 60’lar toplumundaki nesneye ve tüketime olan bakış açısının zamansızlığını da vurguluyor. Bu kitabı bugün okuduğumuzda yine aynı düşünceleri paylaşabiliyoruz. Nesneler üzerinden sahip olduğumuz mutluluğun ne kadarı gerçek, sahip olduğumuz mutluluk aslında nesneler mi diye sorgulamaların içinde bırakıyor bizi. Mahrem bir konfor alanı olarak karşımıza çıkan ev kavramı burada bir toplumsal statü ve ulaşılmazlık simgesi olarak karşımıza çıkıyor. Sahip olmak zorunda hissettiğimiz veya buna zorlandığımız eşyalar mutluluğumuzu nasıl etkiliyor?<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">&nbsp;İnsanlar, kendilerine çok büyük gelen evlerde içlerine kapanıyorlardı.</blockquote>İçinde yaşadığımız maddi ilişkilerin bizi ve düşüncelerimizi kıskaca almış olması her ne kadar Şeyler’in ana konusunu tüketim kültürü eleştirisi olarak gösterilse de bence burada bireyin bu kültürün içinde savrulup gidecek kadar var olmadığını da gösteriyor Perec. Karakterler nesnelerle bağlantılı oldukları kadar aslında var oluyorlar ve kendilerini tanımlayabiliyorlar. Belki günlük hayat temposunda görmezden gelinen ama aslında yüzümüze yüzümüze çarpan gerçekleri kaleme almış Perec. Yaşam tarzımız ve tüketim alışkanlıklarımızı devam ettirme isteğimiz üzerine bir daha düşünüyorum bu satırları okurken. Eylemler ve arzular arasında sıkışıp kalan bireyin hayal kırıklıklarından bir derleme tadında kalıyor bu hikaye benim için.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Çünkü her şey onları haksız çıkarıyordu, en başta da yaşamın kendisi.</blockquote>

1Kitap1Mekan

Perec’i anlamak için aslında biraz dönüp hayatına, peşinden gittiği edebi akıma bakmak gerekiyor. Günlük hayatta sorgulamaya değer saptamalardan yola çıkan bir edebi yolculuk…

Perec'in izinden

Çevirmen olarak tanıdığımız Armağan Ekici’nin 2016’da yayımladığı ve Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’nü aldığı ilk deneme kitabı Lacivert Taşından Tabletler’i, geçtiğimiz yıl yayımladığı Umut, kendi enkazından takip etti. Ekici ile kendi yazma sürecinden çevirmenliğine, okurluğundan sevdiği yazarlarla uzanan ve bize o üzerine düşündüğümüz cümleleri anımsatan bir sohbet ettik. Geriye o cümlelerin içinde geçtiği kitaplar ve akılda kalan birkaç söz kaldı.Dergilerden yazılarınızı takip ederken ilk kitabınız Lacivert Taşından Tabletler’i 2016 yılında; Umut, kendi enkazından’ı 2019’da yayımladınız. Bu kitapları oluşturma sürecinden biraz bahseder misiniz?Bu iki kitap, 2002’den beri çeşitli mecralar için yazdığım yazılardan birer seçme. Yazıları belli bir mantık içinde sıralamaya, tekrarlardan kaçınmaya çalıştım, tüm yazıları tekrar gözden geçirdim. Bu sayede daha kalıcı, daha derli toplu bir biçimde derlenmiş oldular; kitaptan okuyunca, yazılardaki ortak meseleler daha açıkça görülüyor.Bu kitapların ortaya çıkışını Cem İleri’nin vizyonuna, cesaretlendirmesine borçluyum. Tamamen deneme türüne adanmış bir serinin yapılabileceğini, okunmaya değer Türkçe ve çeviri kitapların bu seride bir araya getirebileceğini gösterdi. İlk başta, daha tamamen niyet aşamasındayken “bunları kimse okumayacak” diye şakalaşıyorduk, ama sonra (serinin geneli için konuşuyorum) bunun böyle olmadığını, bu kitapların takdir edildiğini sevinerek gördük.&nbsp;<h2>“Bir dildeki meramı, kelimelerin sadece anlamlarını değil de cümlenin arkasındaki daha derin hissi yakalayıp onu Türkçede tekrarlamanın yolunu bulmayı; bir de oyuncaklı, bir dildeki dil oyunlarının başka bir dilde benzerlerini bulmayı gerektiren çeviri sorunlarıyla uğraşmayı çok seviyorum."</h2>Raymond Queneau, James Joyce, Lewis Carroll, Edgar Allan Poe gibi birçok yazarın eserini Türkçeye çevirdiniz. Bu çeviri yolculuğu nasıl başladı?&nbsp;1989’da Metis Çeviri dergisinin bir sayısında Lewis Carroll’un anlamsız şiiri Jabberwocky’nin farklı çevirilerinin karşılaştırılmasını büyük ilgiyle, heyecanla okuduğumu hatırlıyorum.&nbsp;Eski defterleri karıştırınca çok kısa çeviri denemelerine 1993 civarında başladığımı gördüm. Bir dildeki meramı, kelimelerin sadece anlamlarını değil de cümlenin arkasındaki daha derin hissi yakalayıp onu Türkçede tekrarlamanın yolunu bulmayı; bir de oyuncaklı, bir dildeki dil oyunlarının başka bir dilde benzerlerini bulmayı gerektiren çeviri sorunlarıyla uğraşmayı çok seviyorum.&nbsp;Bir kitabı çevirme süreci nasıl işler, anlatır mısınız?Önce büyük bir hızla çalışıyor, yazım hataları, kelime sırası yanlışları olsa da Türkçede anlamı veren bir metin hazırlıyorum. Sonra bu metni tekrar tekrar okuyarak hataları ayıklıyor, bir yandan da anlam tercihlerini sorguluyorum. Bir cümleyi, bir kelimeyi yanlış anlamış olabilirim, tekrarlanarak kullanılan bir kavramı tutarlı çevirmemiş olabilirim, kitabın sonundaki bir çeviri tercihi dönüp baştakileri gözden geçirmeyi gerektirebilir... Bu türden kontroller. Eğer varsa, açıklamalı, güvenilir bir edisyonu kullanarak çevirinin açıklamalara uyup uymadığını kontrol ediyorum.&nbsp;Anlamadığım, bilemediğim jargon ya da gündelik kullanım karşıma çıkınca o ifadenin o kitabın dışında nasıl kullanıldığını internetten epey aradığım da oluyor. Bir de istese o kitabı kendisi çevirebilecek düzeyde ikinci bir gözün çeviriye bakmasında her zaman büyük fayda var.&nbsp;En son Alberto Manguel’in Resimleri Okumak’ını çevirdim, Merve Çanak gözden geçirdi, hem yer yer atladığım cümleleri yakaladı (bu, çeviri hatalarının en insani olanı ve ancak kaynak metinle satır satır karşılaştırınca yakalanabiliyor) hem de yaptığı dil, üslup ve terminoloji önerileri sayesinde metne bir sihirli değnek değmiş gibi oldu.<h2>“Doğru mu anlaşılmış?” “Metin bunu mu diyor?” sorusunu kendime çok sık soruyorum, bazen ikna olmayınca araştırıp asıl metne, başka çevirilere baktığım oluyor.</h2>Siz bir okur olarak çeviri kitapları okurken nelere dikkat edersiniz?“Doğru mu anlaşılmış?”, “Metin bunu mu diyor?” sorusunu kendime çok sık soruyorum, bazen ikna olmayınca araştırıp asıl metne, başka çevirilere baktığım oluyor. Metindeki incelikleri görüp Türkçede bunları tekrarlayan çevirilerle karşılaştığımda çok mutlu oluyorum. Meraklısına üç&nbsp;çeviri tavsiye edeyim: Seniha Akar’dan Kapanda Üç Kaplan, Cemal Yardımcı’dan Kayboluş,&nbsp;Özde Duygu Gürkan’dan Şeytanın Sözlüğü.Tanpınar, Joyce, Kazancakis, Necatigil, Oktay Rifat, Melih Cevdet ve bunun gibi isimlerden yazılarınızda bahsediyorsunuz. Sizin özel yazarlarınız kimler, başucunuzda kimler durur?Saydığınız bu malum isimler yanında, bugünlerde epey uzun ve derin bir projenin içindeyim, Beckett’ın tüm eserlerini mektupları ve hayat öyküsüyle yan yana okuyorum.&nbsp;Son olarak şu an masanızda neler var, yeni bir kitap ya da yeni bir çeviri görecek miyiz yakın zamanda?Alberto Manguel’in Resimleri Okumak’ının eli kulağında, sonra da Ulysses’i anlamakta çok faydalandığım, çok sevdiğim kitaplardan biri olan Harry Blamires’ın Ulysses rehberi, The New Bloomsday Book hazırlanıyor.&nbsp;

Raymond Queneau ile ilgili hikayeler